Różnicowanie głosek opowycyjnych sz-s, ż/rz-z, cz-c, dż-dz
Krzysztoszek G, Piszczek M: Materiał wyrazowo-obrazkowy do utrwalania poprawnej wymowy głosek dentalizowanych.
Niżej zamieszczone teksty przeznaczone są do utrwalania prawidłowej wymowy wyrazów i zdań zawierających głoski opozycyjne. Przeznaczone są one dla dzieci, które już doskonale opanowały umiejętność posługiwania się w mowie ćwiczonej głoski, np. głosek szeregu szumiącego, czyli „sz, rz/ż, cz i dż”. Na tym etapie terapii może pojawić się hiperpoprawność ćwiczonej głoski, tzn. dziecko wtrąca ćwiczoną głoskę np.” sz”, nawet w miejscu prawidłowo występującego „s”. Przykład mowy hiperpoprawnej: zamiast „sok” dziecko mówi „szok”, zamiast „samolot” mówi „szamolot”.
Rozpoczynając z dzieckiem kolejny etap terapii, konieczne jest pokazanie dziecku różnicy nie tylko słuchowej wypowiadanego wyrazu (z przeciąganiem głoski, np.
sss-ok), ale również pokazać sposób ułożenia ust w czasie realizacji danej głoski („s”- nasze usta się uśmiechają, „sz” - usta układają się w tzw. „ryjek”, dodatkowo należy poćwiczyć to przed lustrem w celu zwiększenia efektu.
Utrwalanie prawidłowej wymowy głosek opozycyjnych „s-sz”
W wyrażeniach
szybki samolot
szopa w sadku
sok w szafie
szynka i kiełbasa
pisanki w koszyku
sukienka w groszki
szkolna sala
szerokie schody
sałata i szpinak
wąskie szyny
sznurowane tenisówki
chustka na wieszaku
puszka fasoli
szklanka na spodku
słodki biszkopt
srebrne szyszki
szproty i pstrągi
wojskowy sztandar
W zdaniach
Wysoko szybuje szybki samolot.
Szymek postawił szopę w sadku.
Sylwia szuka soku w szafie.
W sklepie wiszą szynki i kiełbasy.
Sylwia szykuje pisanki do koszyka.
Sabinka uszyła sukienkę w groszki.
W szkolnej Sali postawiono szafki i stoliki.
Obok szatni są szerokie schody.
Mama szykuje kaszę, sos, sałatę i szpinak.
Po wąskich szynach sunie szara lokomotywa.
Tomasz dostał niebieskie sznurowane tenisówki.
Na wieszaku powieszono chustę i szalik.
Łukasz kupił w sklepie puszkę fasoli.
Obok szarlotki stoi szklanka na spodku.
Miłoszowi smakują słodkie biszkopty.
Leszek narysował srebrne szyszki w koszyku.
Na statku szproty i pstrągi są pakowane do puszek.
Na słupie powieszono wojskowy sztandar.
Utrwalanie prawidłowej wymowy głosek opozycyjnych „z - ż/rz”
W wyrażeniach
zebra i żyrafa
zapalona żarówka
rzodkiewka na zagonie
niezapominajki i żonkile
duży zamek
zerwana jarzębina
obrażony zuch
wizyta u lekarza
brązowy grzyb
pyzy na talerzu
róże w wazonie
bielizna na podwórzu
talerze w zlewie
złamany grzebień
gniazdo na drzewie
zwinięta żmija
wierzbowe rózgi
gwizdek dyżurnego
W zdaniach
Zenek obejrzał w ZOO żyrafy i zebry.
Iza zapaliła żarówkę na korytarzu.
Jerzy zebrał rzodkiewkę z zagonu.
Do wazonu włożono niezapominajki i żonkile.
W dużym zamku zbudowano krużganki.
Na jezdni leży zerwana jarzębina.
Obrażony zuch porządkuje zabawki.
Poparzony Zenek był z wizytą u lekarza.
Błażej zerwał brązowe grzyby.
Zuzanna położyła pyzy na talerzu.
Bożenka namalowała żółte róże w wazonie.
Na podwórzu, obok drzewa, leży mokra bielizna.
Do zlewu włożono brudną wazę i talerze.
Koleżanka złamała różowy grzebień.
Orzeł zbudował gniazdo na drzewie.
Obok jezdni leży zwinięta żmija.
Marzenka zerwała wierzbowe rózgi.
Dyżurny zgubił żółty gwizdek.
Utrwalanie prawidłowej wymowy głosek opozycyjnych „c- cz”
W wyrażeniach
cała czekolada
czerwone cegły
pomarańcza i cytryna
cenny miecz
czapka Lucyny
czarny motocykl
pęczek cebuli
kubeczek w plecaku
naczynia na półce
cyfra cztery
paczka cukru
cymbałki i pałeczki
gorące mleczko
pączki na tacy
apetyczny pączek
owieczki na łące
potłuczona cukiernica
obrączka na palcu
W zdaniach
Celinka chowa całą czekoladę.
W cegielni wypalano czerwone cegły.
Cukiernik liczy pomarańcze i cytryny.
Obok cennego miecza była turecka tarcza.
Lucynka kupiła czapkę i eleganckie rękawiczki.
Jacek czeka na czarny motocykl.
Córka płacze, gdy kroi pęczek cebuli.
Chłopiec miał w plecaku pomarańczowy kubeczek.
W piwnicy na półce były brudne naczynia.
Uczeń pomalował cyfrę cztery czarnym kolorem.
Mama kupiła do pieczenia paczkę cukru i cynamonu.
Harcerki grają pałeczkami na cymbałkach.
Mareczek pije wieczorem gorące mleczko.
W cukierni podano pączki na tacy.
W czwartek upieczono apetyczny, cytrynowy placek.
Baca policzył owieczki na łące.
Czarek klei cenną potłuczoną cukiernicę.
Czarownik ma na palcu drogocenną obrączkę.
Utrwalanie prawidłowej wymowy głosek opozycyjnych „dz- dż”
W wyrażeniach
dżem rodzynkowy
widzę dżentelmena
pieniądze na dżudo
drożdże do jedzenia
dzwonek dżokeja
koledzy w dżungli
W zdaniach
Dżokej lubi dżem rodzynkowy.
Widzę dżentelmena na drodze.
Dżudoka ma pieniądze na treningi dżudo.
Obok dzbanka były drożdże do jedzenia.
Trener dał dżokejowi dzwonek.
Koledzy długo chodzą po dżungli.
Kolejnym etapem jest ćwiczenie prawidłowej mowy w opowiadaniach, np. na podstawie historyjek obrazkowych, przeczytanej bajki lub ilustracji w książce. W czasie wspólnych rozmów i zabaw zwracaj uwagę na poprawność wypowiedzi (jeżeli dziecko będzie czuło twoją kontrolę w czasie mówienia, będzie się starało samo poprawiać). Pilnuj, by twoje poprawianie nie trwało przez cały czas. Jest to frustrujące dla dziecka i może wpłynąć negatywnie na poczucie jego wartości. Ustalcie np. że mama lub tata będą poprawiać je tylko w czasie wspólnej zabawy, albo w czasie spaceru. Postarajcie się wybrać tylko jedną osobę do poprawiania mowy, np. poprawia tylko mama (sami nie lubimy krytyki, więc pomyśl o tym jak byś się czuł stale poprawiany przez wszystkich?)
PowodzeniaJ